Trong phiên họp tại Quốc hội Việt Nam chiều ngày 26-5-2014 liên quan đến Chương trình Xây dựng Luật, Pháp lệnh Nhiệm Kỳ Quốc hội Khóa XIII, Năm 2014 và Chương trình Xây dựng Luật, Pháp lệnh năm 2015, vài đại biểu đã đề nghị đưa Luật Biểu Tình vào chương trình nghị sự trong kỳ họp thứ 8 (tháng 10-2014) để có thể thông qua trong kỳ họp thứ 9 (tháng 6-2015) với các lý do như nhân dân có nhu cầu lớn về biểu tình, chính vì chưa có khung pháp lý của một Luật Biểu Tình nên mới dẫn đến bạo động và bạo loạn vừa qua, và thậm chí Quốc hội Khóa XIII này phải xây dựng Luật Biểu Tình để trả nợ nhân dân vì nhiều khóa qua đã không có Luật Biểu Tình , v.v. Ý kiến của tôi về hiện tượng bốc đồng này như sau:
1) Người ta cho rằng nhân dân có nhu cầu lớn về “biểu tình”, rằng “biểu tình” ở Việt Nam là do nhu cầu thể hiện lòng yêu nước, và rằng “biểu tình” ở Việt Nam xuất phát từ những mục đích, yêu cầu chính đáng. Nhu cầu ấy “lớn” đến đâu, không ai có thể đưa ra bất kỳ cơ sở nào để định lượng và định tính, chưa kể sự phân định rõ ràng về ngữ nghĩa của những từ khác nhau dùng cho những nội dung khác nhau trong ngôn ngữ khác thì lại hóa ra nhập nhằng trong từ ngữ “biểu tình” của tiếng Việt. Vì vậy khi ý nghĩa ngữ nghĩa học chính thức của “biểu tình” trên thế giới là để bày tỏ sự phản kháng đối với chính quyền vì quyền lợi của một nhóm dân bị cho là xâm hại, thì có vị phải ra sức giải thích rằng “biểu tình” ở Việt Nam là để thể hiện lòng yêu nước, vậy phải chăng Luật Biểu Tình sẽ được viết rõ hơn thành Luật Biểu Tình Kiểu Việt hoặc Luật Tụ Họp Đông Người Bày Tỏ Lòng Yêu Nước? Và phải chăng họ muốn xúc phạm nhân dân thế giới khi cho rằng “biểu tình” ở Việt Nam xuất phát từ những mục đích, yêu cầu chính đáng, cứ như thể mỉa mai nhân loại biểu tình vì những mục đích, yêu cầu không chính đáng vậy.
2) Người ta đổ thừa rằng vì chưa có khung pháp lý, chưa có Luật Biểu Tình, nên mới dẫn đến bạo động và bạo loạn vừa qua, trong khi bất kỳ người dân Việt Nam đàng hoàng nào cũng biết rõ rằng không phải chỉ có các bộ luật mà còn có các quy-định-như-luật tức các pháp lệnh và nghị định để điều chỉnh các hành vi, phục vụ các yêu cầu sinh hoạt xã hội, dân sinh. Nghị định 38/2005 của Chính phủ là cơ sở pháp lý để người dân “biểu tình đúng luật”. Cho đến nay vẫn chưa có đúc kết về tác dụng của nghị định này, chưa có bất kỳ kiến nghị nào về nghị định này, và cũng chưa có ai hay tổ chức luật nào ra sức tư vấn cho người dân biết về nội dung của nghị định này để hành sử khi có nhu cầu “biểu tình”. Chỉ tập trung đòi có Luật Biểu Tình đến độ lụp chụp quy chụp bảo do thiếu Luật Biểu Tình gây ra bạo loạn và bạo động, vậy những bạo động và bạo loạn đốt phá kinh hoàng ở Luân Đôn, Liverpool, Manchester và các thành phố lớn khác của Anh Quốc ngày 11-8-2011, hay ở Detroit Hoa Kỳ ngày 23-7-1967 mà đã nửa thế kỷ trôi qua vẫn chưa thể hồi phục kinh tế của Detroit, phải chăng vì hai quốc gia ấy chưa có Luật Biểu Tình? Sự tồn tại của luật về giao thông không bao giờ để chấm dứt các vi phạm giao thông. Làm ngơ với Nghị định 38/2005 chỉ với một ngụ ý hô hào người dân đừng thèm tuân theo các nghị định hay pháp lệnh hay bất kỳ văn bản pháp luật nào khác nếu chưa có cái gọi là “luật”.
3) Người ta thậm chí còn cho rằng biểu tình gây bất ổn ở các nước là do các nước đó đa đảng và có những bức xúc mâu thuẫn chính trị giữa các phe nhóm đảng phái ấy. Hóa ra biểu tình ở các nước ấy là do sự choảng nhau giữa các đảng viên các đảng khác nhau, chứ người dân họ không có quyền biểu tình sao? Lại là một sự xúc phạm đến người dân các nước.
4) Việc quá chú mục vào Luật Biểu Tình tình cờ trùng hợp với các quan tâm kỳ lạ của các nhóm chống Cộng ở nước ngoài đến luật này, khoác cho việc biểu tình trái pháp luật vừa qua tấm áo “yêu nước”, phải chăng đã không nhìn nhận việc người nông dân tích cực canh tác là yêu nước, học sinh tích cực học giỏi là yêu nước, y bác sĩ tận tụy vì người bệnh và không bao giờ chích nhầm thuốc là yêu nước, công chức tận tụy vì nhân dân là yêu nước, quan chức giao cho công an những kẻ đến hối lộ là yêu nước, tu sĩ hết lòng an dân là yêu nước, ngư dân cố gắng bám biển là yêu nước, doanh nhân cố gắng tồn tại để đóng thuế nhiều hơn là yêu nước, người thầy dốc sức dạy học gấp trăm lần mức thù lao nhận được là yêu nước, các chiến sĩ đang nắm chặt súng dõi mắt trên trận địa là yêu nước, v.v. Phải “xuống đường”, phải giơ biểu ngữ, phải hét vào loa, v.v., mới được gọi là yêu nước để có “Luật Xuống Đường” tức “Luật Biểu Tình” sao? Còn bám biển không là yêu nước nên không có Luật Bám Biển sao? Hay lại viện cớ Hiến pháp không nói gì đến “bám biển”?
Nhất thiết phải có Luật Biểu Tình, đơn giản vì đó là một trong vô số quyền hiến định của Việt Nam. Khi Hiến pháp sửa đổi được thông qua năm 2013, các luật hiện hành đều phải được điều chỉnh cho phù hợp, các luật mới đều sẽ được lập ra để tương thích, và vấn đề tùy thuộc vào quỹ thời gian và đặc biệt là theo thứ tự ưu tiên như thông lệ tốt của cơ chế quản trị văn minh tiến bộ bất kỳ.Việt Nam chưa là cường quốc. Việt Nam có bao vấn đề nhức nhối về kinh tế phải ưu tiên giải quyết. Việt Nam có bao vấn đề nhức nhối về bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ và lãnh hải phải ưu tiên giải quyết. Việt Nam có bao vấn đề nhức nhối về giáo dục phải ưu tiên giải quyết. Việt Nam có bao vấn đề nhức nhối về các món nợ công phải ưu tiên giải quyết. “Quyền biểu tình” dứt khoát không thể đứng đầu danh sách ưu tiên; và do đó, trong khi chờ đợi để thực hiện theo lịch trình lập pháp của Thủ Tướng đối với Luật Biểu Tình, Nghị định 38 năm 2005 vẫn còn hiệu lực để làm khung pháp lý cho nhu cầu biểu tình của người dân – nếu thực sự có nhu cầu ấy.
Dường như các vị đại biểu khi vội vàng vinh danh Luật Biểu Tình do cần có cái cớ để che đậy sự bất lực của cơ quan chức năng không giám quản và xử lý nổi sự cố tương tự như ở Bình Dương đã làm ngơ trước sự thật là Luật Biểu Tình đòi hỏi rất nhiều thời gian để chuẩn bị vì Quốc hội nhất thiết phải xem xét sửa đổi một số luật khác có liên quan đến Luật Biểu Tình như Luật Lao Động, Luật Hình Sự, v.v., để giúp sự thông qua dự án Luật Biểu Tình được thuận lợi vào thời điểm đệ trình. Chưa kể, Bộ Tài Chính và các Bộ có liên quan còn phải làm việc với các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ, tái bảo hiểm trong nước và nước ngoài hoạt động tại Việt Nam, để rà soát nội dung hợp đồng bảo hiểm; chẳng hạn với bảo hiểm nhân thọ thì liệu đã có điều khoản chấp nhận bồi thường nếu chủ hợp đồng thương vong do chủ động tham gia biểu tình hoặc bị hại do biểu tình chưa, và nếu chưa thì liệu các doanh nghiệp này có tăng mức bảo phí và ký lại hoặc hủy hợp đồng hay không, và các phương án xử lý khiếu nại phát sinh từ việc hủy hợp đồng bảo hiểm, v.v.
Trong khi chờ đợi để thực hiện theo lịch trình lập pháp của Thủ Tướng đối với Luật Biểu Tình, Nghị định 38 năm 2005 vẫn còn hiệu lực để làm khung pháp lý cho nhu cầu biểu tình của người dân – nếu thực sự có nhu cầu ấy. Trước mắt, những việc sau đây nhất thiết phải được thực hiện:
– Tái phổ biến nội dung Nghị định 38/2005, thêm các Thông tư hướng dẫn, nếu cần, để củng cố “khung pháp lý”.
– Do tất cả các lập luận đều quy về nội hàm “bày tỏ lòng yêu nước”, khi có các nhóm dân đăng ký “biểu tình”, chính quyền ngay lập tức bảo đảm tổ chức ngay tại địa điểm “biểu tình” những quầy tuyển quân dành cho những người dân biểu tình muốn thể hiện lòng yêu nước qua việc đăng ký nhập ngũ, quầy “hiến máu” dành cho những người dân biểu tình muốn thể hiện lòng yêu nước qua việc hiến máu phục vụ quân đội, quầy “hiến tặng” dành cho những người dân biểu tình muốn thể hiện lòng yêu nước qua việc trao tặng tiền bạc, nữ trang, điện thoại, xe cộ, v.v., dùng bán đấu giá lấy tiền đóng góp cho Quốc Phòng, v.v. Bộ Tài Chính cần thiết kế biểu mẫu cũng như công thức định giá các vật hiến tặng để ghi công của những người dân biểu tình bày tỏ lòng yêu nước.
Chủ tịch Hồ Chí Minh mong muốn dân giàu, nước mạnh. Đại biểu Quốc hội phải đáp ứng mong muốn này của Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng như sự kỳ vọng của nhân dân.
Làm cho dân giàu, đó chính là thể hiện cái tài của người yêu nước chân chính.
Làm cho nước mạnh, đó chính là thể hiện cái tài của người yêu nước chân chính.
Dân giàu, nước mạnh, mới chống giặc ngoại xâm hiệu quả nhất, nhanh chóng nhất, vững bền nhất.
Trước ngày khai mạc Kỳ họp 7 này của Quốc hội, Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang đã kêu gọi tập trung xây dựng kinh tế để đất nước hùng mạnh khi cử tri nêu bức xúc về Trung Quốc. Các bộ luật giúp dân giàu, nước mạnh, do đó, hơn bao giờ hết chính là nhu cầu cấp thiết, bức thiết, và cần thiết.
Đừng xảo biện rằng Hiến pháp hiến định quyền biểu tình nên phải có ngay Luật Biểu Tình, rằng không có Luật Biểu Tình là vi hiến, và rằng chỉ cần soạn xong Luật Biểu Tình là đã “trả xong món nợ với nhân dân”.
Dân chưa giàu, nước chưa mạnh, dân mãi chịu thua thiệt xử bức trên thương trường quốc tế, nước mãi bị lân bang dọa nạt lấn xâm, đó không những là món nợ dai dẳng mà còn là sự tủi nhục khôn khuây của những “chính khách” của đất nước này. Các đại biểu quốc hội thuộc phạm trù gọi là “chính khách” ấy.
“Chính khách” chân chính không trốn núp đàng sau dự án Luật Biểu Tình.
Người dân Việt Nam chân chính không bao giờ cho rằng các “chính khách” có công lớn với tổ quốc Việt Nam và dân tộc Việt Nam khi ban hành xong Luật Biểu Tình.
Nhất thiết phải có Luật Biểu Tình, đơn giản vì đó là một trong vô số quyền hiến định của Việt Nam, chứ không phải vì đó là Luật Về Lòng Yêu Nước!
